Stel je een 3D-printer voor die geen plastic, maar staal print. En dan niet voor een schaalmodel, maar voor een brug, een scheepsschroef of een onderdeel van een kerncentrale. Klinkt futuristisch? Het gebeurt gewoon in Amsterdam-West, bij MX3D. Dit hightech bedrijf, ontstaan vanuit een designstudio, groeide uit tot een pionier in WAAM (Wire Arc Additive Manufacturing) oftewel met een robot en een lasapparaat metalen producten “printen”. Die groei is mede mogelijk gemaakt door publiek geld. Want zonder het Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland (PDENH) – beheerd door ROM InWest, KplusV en StartGreen – had MX3D niet gestaan waar het nu staat. “PDENH stapte in 2019 als eerste investeerder in samen met DOEN participaties. Zo konden wij enorme stappen maken”, zegt Gijs van der Velden, CEO en medeoprichter van MX3D.
Van kunstproject naar industriële productie
MX3D begon ooit als experiment binnen het Joris Laarman Lab. De ambitie? Kijken hoe de gebouwde wereld eruitziet als je 50 jaar vooruitdenkt, en je daar robots en lasapparaten op loslaat. “We ontdekten dat je met deze techniek tot 90% minder materiaal nodig hebt”, vertelt Gijs. “Dat is enorm, zeker bij dure en high impact metalen zoals roestvast staal.” Wat begon als een artistiek project – waaronder de inmiddels beroemde 3D-geprinte brug in Amsterdam – groeide uit tot een serieuze industriële propositie. MX3D ontwikkelde eigen software en hardware waarmee robots complexe metalen onderdelen kunnen printen. Die technologie wordt inmiddels toegepast in sectoren als olie & gas, nucleair en defensie. Klanten zijn niet de minste, met onder meer BMW, de US Army en Framatome, dochterbedrijf van de Franse energiegigant EDF.
De rol van PDENH
Al sinds 2019 is PDENH aan boord als investeerder. Investment manager Joost de Waard was vanaf 2020 betrokken bij MX3D. “We zagen een sterk team, een schaalbare technologie met wereldwijde potentie, en vooral een enorme impact op duurzaamheid”, zegt hij. “Want deze technologie kan materiaalafval met 80% reduceren, en daarmee de CO₂-uitstoot aanzienlijk verlagen.” PDENH investeerde in totaal vier keer, in verschillende fasen. Van pre-seed tot de recente Series A-ronde van €7 miljoen, waarin ook private partijen als EDF Pulse Ventures en ING Sustainable Investments meededen. “Publiek geld heeft de brug gebouwd waar privaat geld het nu kan overnemen”, aldus Joost.
Waarom nu het moment om verder op te schalen?
Gijs: “De markt is er nu klaar voor. Tot voor kort was onze technologie vooral interessant voor R&D-afdelingen. Maar nu zijn er ook industriestandaarden – zoals DNV-ST-B203 en API20S – waardoor inkoopmanagers bij grote bedrijven ons ook weten te vinden. Dat versnelt de hele boel aanzienlijk.” Met de nieuwe financiering bouwt MX3D in Amsterdam een extra productiehal, waarin onderdelen tot 20.000 kilo kunnen worden geprint. Het aantal eigen productiesystemen gaat van 9 naar 15, en het bedrijf breidt zijn internationale salesnetwerk uit met partners als Phillips Corporation in de VS.
Van MKB naar industriële koploper
Toch was het niet vanzelfsprekend dat MX3D zou uitgroeien tot wereldspeler. “Als MX3D in 2019 geen publiek geld had gehad, waren ze waarschijnlijk een innovatief MKB-bedrijf gebleven”, zegt Joost. “Dan hadden ze vast kunstwerken en designstukken kunnen maken, maar ze waren waarschijnlijk ingehaald door concurrenten die wél grote bedragen ophaalden.” En die concurrentie is er. “Sommige partijen zijn beursgenoteerd, anderen hebben tientallen miljoenen aan kapitaal opgehaald”, zegt Gijs. “Dat MX3D nu nog steeds vooroploopt, is een bewijs dat strategische publieke investeringen echt het verschil kunnen maken.”
De menselijke factor
Naast kapitaal bracht PDENH ook rust en begeleiding. “Ik heb geen financiële achtergrond”, vertelt Gijs. “Joost hielp me het investeringsverhaal begrijpelijk te maken voor andere investeerders. Bovendien is het heel fijn om met een Nederlands team te werken, waar je snel kunt schakelen en niet alles hoeft uit te leggen.” Joost vult aan: “MX3D is een schoolvoorbeeld van hoe transparantie en vertrouwen kunnen leiden tot een duurzame samenwerking. Geen verrassingen, goede communicatie, ook als het even minder gaat.”
Van impact naar rendement
De stap naar private investeerders betekent ook een nieuwe fase voor het bedrijf. “Publieke investeerders zoals PDENH of DOEN hebben als doel om positieve impact te maken. Dat betekent dat ze ook wat meer geduld hebben”, zegt Gijs. “Private investeerders kijken strakker naar rendement. Dat voelt zakelijker en hoort bij deze fase.” Voor PDENH is het juist waardevol dat private partijen nu instappen. “Dat is precies wat wij als publiek fonds willen bereiken”, zegt Joost. “We nemen risico in een vroege fase, en als het bedrijf slaagt, nemen marktpartijen het over. Zo kun je publiek geld blijven gebruiken waar het het hardst nodig is.”
Wat andere ondernemers hiervan kunnen leren
Voor andere ondernemers die twijfelen over publiek geld heeft Gijs een duidelijke boodschap: “Realiseer je dat je met venture capital altijd kiest voor groei, en niet voor stabiliteit. Maar als je wél die groeiambitie hebt, dan is een publiek fonds een uitstekende partner in het begin.” Joost: “We investeren niet alleen in technologie, maar vooral in mensen. En we geloven in bedrijven die impact willen maken én ambitie hebben. MX3D bewijst dat je met het juiste team, een sterke visie én publiek geld een wereldspeler kunt worden.”
De toekomst is geprint
De komende maanden werkt MX3D aan uitbreiding van het team, verdere professionalisering en opschaling van sales en marketing. Gijs: “We gaan ons nu richten op uitbreiding in de VS, verankering in de nucleaire sector en mogelijk toetreding tot nieuwe verticale markten. We hebben alle puzzelstukjes op tafel. Nu moeten we ze leggen.”